آلودگی محیط‌زیست توسط پلاستیک، یک فاجعه جهانی به شمار می‌آید زیرا این ماده بیش از ۴۵۰ سال در طبیعت ماندگار است و به سختی تجزیه می‌شود. کشور ما ایران، سهم بسیار بزرگی در گسترش این فاجعه دارد. مصرف بیش از حد پلاستیک بیشترین گزند و تاثیر را بر اکوسیستم دریایی دارد. شمار زیادی از آبزیان همچنین پرندگان، مصنوعات پلاستیکی را به جای غذا مصرف می‌کنند. میکروپلاستیک‌ها یا همان ذرات پلاستیکی موجود در طبیعت با جان حیوانات و انسان‌ها بازی می‌کنند. ابتدای پیدایش پلاستیک، این محصول سبب انقلابی در زندگی انسان‌ها شد. اما از قرن بیستم این کشف به معضلی خطرناک تبدیل شد.

بازیافت نشدن پلاستیک‌ها و رها شدن آن‌ها در طبیعت، همچنین سوزاندن آن‌ها باعث افزایش آلودگی هوا و محیط زیست می‌شود. وارد شدن پلاستیک در زنجیره غذایی حیوانات و به تبع آن انسان‌ها، همچنین آلودگی آب‌های زیرزمینی و از دست رفتن زیبایی طبیعت موجب به خطر انداختن سلامتی انسان می‌گردد.

نحوه افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان مواد پلاستیکی

مشکلات ناشی از مصرف بی‌رویه پلاستیک و اهمیت حیاتی بودن این موضوع، باعث می‌شود جامعه برای کاهش مصرف پلاستیک آگاهی کافی را کسب کند. شبکه‌های اجتماعی با توجه به دارا بودن خیل عظیمی از جمعیت کشور، می‌توانند نقش بسیار مهمی برای افزایش آگاهی مردم درباره حفاظت از جان خود و محیط زیست داشته باشند. برگزاری جلسات آموزشی در این فضا، همچنین اماکنی همچون دانشگاه‌ها و مدارس و اثبات مضرات ناشی از عدم توجه به کاهش مصرف پلاستیک در این نشست‌ها، سبب بیداری و آگاهی مردم و توجه به سلامت زندگی نسل آینده می‌شود.

همچنین ارائه سیاست‌هایی چون در نظر گرفتن تشویق برای دوستداران محیط‌زیست، الگوی مناسبی برای جامعه به حساب می‌آید. ایجاد یک بستر مناسب برای بازیافت پلاستیک و ترغیب مردم به همکاری در این کمپین‌ها، از نکات کاربردی افزایش آگاهی مصرف‌کنندگان به حساب می‌آید.

راهکارهای عملی برای موفقیت در کاهش مصرف پلاستیک

در سال‌های اخیر و با توجه به رشد خطرناک مصرف پلاستیک، برخی از کمپین‌های دغدغه‌مند اقدام به ایجاد بسترهایی در جهت حفاظت از محیط‌زیست و در نتیجه نجات زندگی انسان و دیگر جانداران کرده‌اند. بسیاری از این اقدامات عملی و موفقیت آمیز نیز بوده است. در ادامه به بیان نکات مهمی برای کاهش مصرف این ماده خطرناک می‌پردازیم:

بالا بردن میزان آگاهی

به دست آوردن سواد در هر چیزی بسیاری از مشکلات آن مساله را حل می‌کند. جذب آگاهی و انتشار آن به اطرافیان از درگاه‌های متفاوت، زنگ خطر را در گوش همگان به صدا در می‌آورد. داشتن آگاهی و ترس در کنار هم قدم بزرگی برای تحول و کاهش مصرف پلاستیک برمی‌دارد. گسترش کمپین‌های دوستدار محیط‌زیست و توسعه آن در شبکه‌های اجتماعی کمک بزرگی به همراهی همگان در این راه خواهد کرد.

عدم استفاده از کیسه‌های نایلونی

این مسئله بسیار مهم و کاربردی به شمار می‌آید زیرا روزانه مقدار قابل توجهی زباله غیر قابل بازیافت توسط کیسه‌های پلاستیکی بی‌کیفیت تولید می‌شود. برای کاهش مصرف پلاستیک باید در قدم اول سعی کنید  خرید را به صورت کلی انجام دهید، همچنین هنگام هر خریدی از بسته‌بندی غیر ضروری با کیسه‌های پلاستیکی و نایلونی خودداری کنید.

برای خرید کلی یا سبزی و میوه از کیف‌های پارچه‌ای استفاده کنید. همچنین با فروشنده‌ها صحبت کنید که در صورت امکان کیسه‌های پلاستیکی را به آن‌ها برگردانید. برای دور‌‌ریز زباله به جای کیسه پلاستیکی از کیسه کاغذی استفاده کنید. برای حمل آب یک بطری چند بار مصرف در کیف خود داشته باشید و به جای خرید آب‌های معدنی موجود در فروشگاه‌ها از آب دستگاه‌های تصفیه استفاده کنید.

دسته‌بندی زباله‌ها

تفکیک زباله بر اساس دو دسته کلی خشک و تر، همچنین قابل بازیافت و غیر‌قابل بازیافت باید از منزل و خود ما شروع شود.

تهیه ظروف یکبار مصرف سازگار با محیط‌زیست به جای ظروف پلاستیکی

ظروف پلاستیکی در بازار به دو شکل موجود است که نوع قدیمی‌تر با محیط‌زیست سازگاری ندارد و ساختار تجزیه‌ناپذیری دارد اما نوع دوم که بر پایه طبیعی و متشکل از مواد اولیه مرغوب است به دلیل ترکیبات گیاهی و ساختار باکیفیت نه تنها به محیط‌زیست آسیبی نمی‌رساند بلکه با امکان چندبار مورد مصرف بودن، کمک شایانی به مصرف کاهش پلاستیک در سال‌های اخیر کرده است. رستوران‌ها و کترینگ‌ها و محافل پرجمعیت می‌تواند ظروف چندین بار مصرف درجه یک را جایگزین ظروف یکبار مصرف نامرغوب کنند.

تهیه پوشاک پارچه‌ای و اجناس باکیفیت

استفاده از لباس‌هایی با الیاف نخ و پنبه سبب می‌گردد در چرخه محیط‌زیست مشکل جدی به وجود نیاید. البته این موضوع در نگاه کلی‌تر مخصوص مواردی فراتر از پوشاک مانند مسواک، اسکاچ، لیف، تیغ، گیره لباس و بسیاری از موارد دیگر نیز می‌شود.

عدم استفاده از نایلون برای بسته‌بندی مواد غذایی

سعی کنید برای بسته‌بندی مواد غذایی داخل یخچال و فریزر به جای کیسه‌های پلاستیکی از ظروف منزل یا ظرف‌های چندبار استفاده مرغوب و سازگار با محیط‌زیست استفاده کنید. برای کاهش مصرف پلاستیک بهتر است به جای انواع لیوان پلاستیکی در اماکن عمومی و کافه‌ها از لیوان شیشه‌ای یا فنجان، لیوان و نی کاغذی و گیاهی استفاده کرد.